Nguyên nhân gây ra và cách điều trị hôn mê do gan

Hôn mê gan là tình trạng bệnh lý làm cho người bệnh mất vận động tự chủ, mất trí tuệ, mất cảm giác hoàn toàn, nhưng còn thở, tim còn đập, các cơ quan bài tiết còn hoạt động. Bệnh thường xảy ra vào giai đoạn cuối của xơ gan, viêm gan tối cấp, nhiễm độc gan cấp.

1. Nguyên nhân gây ra hôn mê do gan

Hôn mê do gan căn cứ vào có hay không có nguyên nhân rõ ràng, chia làm hai loại: tính nguồn gốc bên ngoài và tính nguồn gốc bênh trong. Nguyên nhân có tính nguồn gốc bên trong không rõ, phần lớn gặp ở viêm gan nặng. Đặc điểm của nó là phần lớn tế bào gan hoại tử và suy chức năng gan cấp tính.[URL="http://phongchongbenhgan.com/category/cac-benh-ve-gan/"] Triệu chứng bệnh gan.[/URL]

Hôn mê do gan từ nguồn gốc bên ngoài thông thường thuộc bệnh não mạn tính, do đa số tuần hoàn lượng lớn và chức năng gan kém mạn tính gây ra, phần lớn gặp ở xơ gan. Biểu hiện đột ngột là sự thất thường về tinh thần mạn tính lặp đi lặp lại và hôn mê, thường có những nguyên nhân sau:

a) Xuất huyết đường tiêu hóa trên

Xuất huyết tiêu hóa là tình trạng máu thoát ra khỏi mạch và chảy vào ống tiêu hóa. Ở bệnh nhân xơ gan, xuất huyết đường tiêu hóa là một biến chứng của tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Khi áp lực tĩnh mạch cửa tăng cao làm căng giãn các tĩnh mạch ở vùng thực quản và tâm phình vị. Các tĩnh mạch này có thành khá mỏng nên rất dễ vỡ và gây hiện tượng xuất huyết.


Xuất huyết đường tiêu hóa trên

Xuất huyết cấp tính làm cho lượng máu tuần hoàn ở gan giảm, gây nặng thêm bệnh ở tế bào gan và suy chức năng gan. Đồng thời khi máu tích tụ trong đường tiêu hóa được vi khuẩn phân hủy, có thể sinh ra nhiều ammoniac, làm cho ammoniac trong máu tăng cao.

Tình trạng xuất huyết tiêu hóa do xơ gan thường có triệu chứng nôn ra máu, đi phân ngoài đen... Những biểu hiện này thường dễ nhầm lẫn chung với các bệnh về đường tiêu hóa như ung thư dạ dày, xuất huyết dạ dày...Đây còn là dấu hiệu của xơ gan mất bù, khi gan không còn thực hiện các chức năng vốn có của mình và bị suy yếu hẳn.

b) Ăn uống quá nhiều protein
Lượng protein trong bụng quá nhiều làm tăng lượng ammoniac sinh ra trong ruột, gây thêm gánh nặng cho các tế bào gan làm cho chức năng gan suy.[URL="http://phongchongbenhgan.com/category/cac-benh-ve-gan/"] Người bị bệnh gan nên ăn gì?[/URL]

Bệnh nhân sẽ mệt nhiều hơn nếu ăn chế độ giàu protein. Đạm động vật có chứa nhiều methionine, tryptophane sẽ bị chuyển hoá trong lòng ruột sinh ra các chất chuyển hoá độc cho hệ thần kinh (mecarptan, oxyphenol..). Sử dụng các loại đạm thực vật có chứa nhiều arginine giúp làm giảm amoniac máu nhờ làm tăng tổng hợp ure.


Thực phẩm chứa nhiều protein

Tuy vậy, nếu hạn chế ăn đạm sẽ làm tăng hiện tượng giáng hoá cơ, tăng tiêu huỷ cơ và teo cơ ở bệnh nhân xơ gan. Nghiên cứu [1] cho thấy nếu ăn hạn chế đạm không làm giảm nguy cơ bệnh não gan so với chế độ đạm 1,2 gram/kg/ngày (mức cao).

c) Nhiễm trùng
Các loại nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường mật và khoang bụng là nguyên nhân thường gặp dẫn đến hôn mê gan. Nhiễm trùng có thể gây tăng sự phân giải của mô, làm sinh ra nhiều ammoniac hơn.

d) Đi tiểu nhiều
Nguyên nhân chủ yếu là thuốc lợi tiểu gây hạ kali, làm ngộ độc kiềm tính thấp kali. Thiếu kali có thể làm cho kali trong tế bào đi ra ngoài tế bào và natri ngoài tế bào vào trong tế bào, gây hạ thấp nồng độ dịch ngoài tế bào (cho thấy tương đối có tình kiềm). Ammoniac trong môi trường có tính kiềm dễ thông qua vách ngăn máu- não và màng tế bào, do vậy khi ngộ độc kiềm tính thấp kali, ammoniac tích tụ tăng nhiều dễ đi vào tế bào não sinh ra độc hại.

e) Rút dịch trong khoang bụng
Phần lớn rút dịch trong khoang bụng có thể làm hạ sự tích tụ trong khoang bụng, hệ thống tĩnh mạch cửa ứ máu, lượng máu tuần hoàn trong cơ thể tương đối giảm, tế bào gan thiếu máu, thiếu oxy, làm nặng thêm sự tổn hại về gan. Rút dịch có thể làm mất đi nhiều protein và các chất điện giải, gây rối loạn chuyển hóa của cơ thể như ngộ độc tính kiềm thấp kali.


Rút dịch khoang bụng

f) Sử dụng thuốc an thần và thuốc gây mê
Thuốc an thần và thuốc gây mê có tác dụng ức chế trực tiếp đối với tác dụng của đại não, dẫn đến cơ thể thiếu oxy ở mức độ nhất định làm cho mô phân giải tăng việc tạo ra ammoniac. [URL="http://phongchongbenhgan.com/category/thuong-thuc-ve-la-gan/http://"]Thuốc nam trị bệnh gan.[/URL]


Thuốc an thần và thuốc gây mê

2. Điều trị hôn mê gan

Hầu hết bệnh nhân bị bệnh não gan đều phải nhập viện. Mục tiêu điều trị là tìm ra và điều trị những nguyên nhân gây ra bệnh như thuốc, xuất huyết dạ dày, ruột, hoặc những vấn đề về trao đổi chất. Đạc biệt, nếu nguyên nhân là xuất huyết dạ dày, ruột, thì bệnh nhân cần được điều trị ngay lập tức.

Một loại thuốc lactulose có tác dụng như thuốc nhuận tràng, làm sạch lòng đại tràng đề cho vi khuẩn không thể sinh ra khí amoniac được nữa. Thỉnh thoảng, những thuốc kháng sinh gọi là neomycin cũng được dùng. Thuốc này giết chết vi khuẩn trong ruột non để hạn chế lượng amoniac sinh ra.